Khái niệm “siêu âm” trong lĩnh vực y tế đã không còn là khái niệm mới mẻ đối với bác sĩ và cả bệnh nhân. Đây là một trong những phương pháp phổ biến để bác sĩ phát hiện những bất thường và đưa ra chẩn đoán, phác đồ điều trị bệnh phù hợp.
1794 – Lazzaro Spallanzani nghiên cứu đầu tiên về các loài dơi, tạo nên nền tảng cơ bản về sóng siêu âm.
1915 – Lấy cảm hứng từ vụ chìm tàu Titanic, nhà vật lý Paul Langevin được giao nhiệm vụ sáng tạo ra dụng cụ dò tìm vật thể dưới đáy biển, ông đã tạo ra đầu dò mà hiệp hội Giáo dục Y tế thế giới gọi là “đầu dò siêu âm đầu tiên”.
1942 – Nhà thần kinh học Karl Dussik được cho là người đầu tiên sử dụng siêu âm trong chẩn đoán y khoa. Ông đã dùng sóng siêu âm truyền vào sọ não trong nỗ lực phát hiện khối u não.
1966 – Don Baker, Dennis Watkins, và John Reid thiết kế kỹ thuật siêu âm Doppler xung, có giá trị trong đánh giá các lớp dòng máu chảy.
1970 – Từ những thập niên này kỹ thuật siêu âm Doppler liên tục và màu được phát triển.
Từ đó đến nay kỹ thuật siêu âm trong Y khoa ngày càng được tinh vi hơn, phức tạp hơn: độ phân giải cao, siêu âm 4D, phân tích thông số, siêu âm đàn hồi, siêu âm can thiệp.
Từ đó đến nay kỹ thuật siêu âm trong y khoa ngày càng được tinh vi hơn, phức tạp hơn: độ phân giải cao, siêu âm 4D, phân tích thông số, siêu âm đàn hồi, siêu âm can thiệp.
Hiện nay, thuật ngữ “y tế từ xa” đã dần phổ biến trên thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng. Đặc biệt, trong giai đoạn dịch Sars-Covid19 thì y tế từ xa đã và đang đóng vai trò quan trọng trong khám chữa bệnh:
Rút ngắn khoảng cách địa lý
Tiết kiệm thời gian
Tiết kiệm chi phí
Siêu âm từ xa là một trong những kỹ thuật gắn liền với y tế từ xa, kỹ thuật này giúp Bác sĩ chẩn đoán, điều trị bệnh nhân mà không cần tiếp xúc. Đối với bệnh nhân, đặc biệt là những bệnh nhân ở các quốc gia, vùng lãnh thổ, khu vực xa trung tâm y tế thì khám chữa bệnh từ xa là giải pháp tối ưu.
Sự phát triển của internet, mạng 5G như một chất xúc tác giúp siêu âm từ xa phát triển và mang lại nhiều lợi ích đến cơ sở y tế, bác sĩ và bệnh nhân.
Một ví dụ gần đây đã được chứng minh bởi Đại học Bệnh viện Birmingham NHS Foundation Trust. Hợp tác với British Telecom và nhà cung cấp không dây WM5G, các nhà nghiên cứu đã trình diễn một hệ thống siêu âm từ xa. Nhờ băng thông hai chiều tốc độ cao, hệ thống cho phép bác sĩ hướng dẫn siêu âm từ xa. Một nhân viên y tế trong xe cứu thương đeo găng tay xúc giác nhận đầu vào từ xa từ cần điều khiển của bác sĩ lâm sàng. Các rung động trong găng tay hướng dẫn chuyển động tối ưu của máy thu phát siêu âm, để bác sĩ có thể có được hình ảnh chính xác cần thiết trong thời gian thực. Hệ thống hiển thị hình ảnh trong xe cứu thương cũng như trong bệnh viện. Bác sĩ lâm sàng cũng có một hình ảnh video trực tiếp thứ hai bên trong xe cứu thương, cung cấp thêm thông tin về những gì đang xảy ra.
Hệ thống này có nghĩa là quá trình chẩn đoán có thể bắt đầu sớm hơn và có nhiều thông tin hơn, do đó can thiệp thích hợp có thể bắt đầu trước khi xe cứu thương đến bệnh viện. Quá trình này sẽ giúp cứu sống được nhiều bệnh nhân và mang lại kết quả tốt hơn. (Theo healthtechinsider)
Tháng 11 năm 2017, một nhóm nhà khoa học thuộc Viện Máy Móc và Vật Liệu Hàn Quốc vừa thông báo đã phát minh ra hệ thống chẩn đoán bệnh từ xa bằng sóng siêu âm, gọi là RADIUS, theo đó cho phép các bác sĩ theo dõi những hình ảnh siêu âm của nhiều cơ quan nội tạng của bệnh nhân như gan hoặc tuyến giáp mà họ không cần phải tới bệnh viện.
Tại Việt Nam, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong khám, chữa bệnh từ xa đã phát triển từ Telemedicine sang Telehealth (tư vấn trực tuyến đa bệnh viện), tiến tới triển khai phòng khám bệnh từ xa và cuối cùng khám bệnh tại nhà người bệnh.
Ví dụ như siêu âm tim, một kỹ thuật vốn chỉ thực hiện được tại bệnh viện, phòng khám thì nay bác sĩ ngồi tại viện vẫn có thể siêu âm tim cho bệnh nhân đang ở một nơi khác. Với đầu dò nhỏ, phát sóng wifi, người cầm đầu dò là kỹ thuật viên. Các thông số hiển thị ngay tức thì cho phép bác sĩ đang ở tại viện nắm bắt kết quả để đưa ra đánh giá.
Nhờ kho dữ liệu khổng lồ, việc ứng dụng công nghệ thông tin sẽ giúp theo dõi bệnh nhân sau điều trị, tổng kết đánh giá tác dụng điều trị, tác dụng phụ, tránh tác dụng không mong muốn trong sự phối hợp các phương pháp điều trị, phối hợp các loại thuốc với nhau. Đặc biệt, chúng ta sẽ có thể tối ưu hóa phương pháp điều trị dựa trên dữ liệu.
Phát triển các tuyến y tế cơ sở, giảm quá tải cho bệnh viện tuyến trên. Các bác sĩ dễ dàng chia sẻ kiến thức chuyên môn, kinh nghiệm giữa các tuyến dễ dàng.
Khắc phục tình trạng thiếu hụt bác sĩ, đặc biệt là bác sĩ chuyên khoa
Thiết bị siêu âm từ xa nhỏ gọn, đầy đủ các đầu dò và dễ dàng sử dụng, kết nối:
Đầu dò siêu âm vùng bụng tổng quát
Đầu dò siêu âm vùng Endocavity
Đầu dò siêu âm vùng nông
Tiết kiệm thời gian: người bệnh không cần mất thời gian di chuyển và chờ đợi khi đến khám tại bệnh viện. Chỉ cần đặt hẹn với chúng tôi, và chờ đợi cuộc gọi từ bác sĩ chuyên khoa
Tiết kiệm chi phí so với hình thức khám bệnh truyền thống
Đảm bảo an toàn, hạn chế tối đa nguy cơ lây nhiễm chéo nơi công cộng
Được lựa chọn khung giờ khám phù hợp
Dễ dàng khám bệnh ở bất kỳ đâu: người bệnh không bị giới hạn về không gian địa lý, hoặc khó khăn trong việc sắp xếp thời gian đi khám khi hoàn toàn có thể lựa chọn thời gian hợp lý cho mình.
Thích hợp với mọi thành viên trong gia đình
Đa dạng chuyên khoa: có thể thăm khám hầu hết các chuyên khoa
Một số loại bệnh có triệu chứng rõ ràng, đủ điều kiện để chẩn đoán, bác sĩ có thể xác định bệnh và kê đơn phù hợp
Định hướng điều trị ban đầu đúng, tránh mất nhiều thời gian (trường hợp nặng, cần điều trị trực tiếp tại bệnh viện)
Thanh toán chuyển khoản tiện lợi qua tài khoản ngân hàng
Sự phát triển của y tế từ xa đã kết nối các cơ sở y tế và bệnh nhân, bác sĩ và bệnh nhân đến gần nhau hơn, giúp quá trình khám chữa bệnh được giảm tải rất nhiều công đoạn đa. Siêu âm từ xa là một ứng dụng thiết thực và cần thiết trong y tế từ xa mang lại những lợi ích rõ ràng, xác đáng. Quá trình khám chữa bệnh khi kết hợp với các thiết bị y tế các như ống nghe từ xa, nội soi từ xa… sẽ mang lại hiệu quả tối ưu cho bệnh viện, bác sĩ và bệnh nhân.
1. Beth W. Orenstein, Ultrasound History, Radiology Today Vol. 9 No. 24 P. 282. Marlene Kollmann và Nathalie Frickey, History and physical background of disgnostic ultrasound
3. William D. O’Brien, Jr., Assessing the Risks for Modern Diagnostic Ultrasound Imaging
4. http://www.ob-ultrasound.net/
https://dantri.com.vn/khoa-hoc-cong-nghe/chan-doan-benh-tu-xa-bang-song-sieu-am-20171127184258259.htm
https://laodong.vn/y-te/bac-si-dai-hoc-y-ha-noi-sieu-am-tim-tu-xa-cho-benh-nhan-846312.ldo